Çoğu zaman fark etmesek de yaşadığımız bu gezegen bir canlı ve onun üzerinde bulunduğumuz müddetçe, tam olarak güvende olduğumuzu hissetmek bir yanılsamadan ibaret. Depremlerin bu kadar sık yaşandığı, can kayıplarının tekrarlandığı, her gün onlarca kez silkelenen bir coğrafyada yaşayan bireyler olarak, deprem kaygısını yenmek için deprem gerçeğini unutmaya çalışmak yerine, onu daha fazla hatırlamak, farkında olmak ve gerek donanımsal gerek ruhsal önlemler almak aslında en önemli ihtiyaçlarımızdan biri olarak görünüyor.
Doğu’da ve Batı’da deprem fırtınaları devam ederken, Marmara Bölgesi yıllardır büyük bir depremin beklentisiyle yaşıyor. Ortaya çıkan irili ufaklı her deprem, içimizdeki kaygı ve korkuyu da tetiklemeye devam ediyor. Son zamanlarda deprem kaygısı nedeniyle birçok kişi bize yardım talebiyle başvurdu. Bu yüzden hem kendimize hem de etrafımızdakilere yardımcı olabilmek amacıyla biraz araştırdık. Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz, belli başlı teknik, yöntem ve yönergelerle kaygıyı azaltmak, etrafımızdakileri ve çocukları bilinçlendirmek ve korkuları bir nebze azaltmak mümkün olabilir. Ancak psikoloji biliminden deprem kaygısını ortadan kaldırmak adına büyük mucizeler beklemek de karşılanamayacak bir beklenti oluşturacaktır.
Farklı durumlarda deprem kaygısıyla nasıl mücadele edilebileceğine dair aşağıdaki başlıkları inceleyebilirsiniz.
Çocuklara Karşı Yaklaşım
· Çocuklarla ve ergenlerle duygularıyla ve depremden nasıl etkilendikleri ile ilgili konuşun ve sıcak bir temas kurun.
· Basit ve dürüst cevaplar verin.
· Aynı detayları birçok kez tartışmaya hazırlıklı olun. Çocuklar defalarca aynı soruları tekrarlayabilir. Sabırlı yaklaşmak en doğrusudur.
· Deprem karşısında çocuğun suçlanacak bir konumda olmadığını ona net bir şekilde gösterin. Gerek kendi yaşadığınız depremde, gerek başka ülkelerde yaşanan depremlerde ve doğal afetlerde, bunun ilahi bir güç tarafından gönderilen bir ders, sınav ya da ceza olduğuna dair düşünceler geliştirmesine izin vermeyin. Çocuk yaşananlardan dolayı kendini suçlayacak konuma gelmemeli ve hata yapmaktan korkmamalı.
· Onlara yetişkinlerin de her zaman yaşanan tüm olayları anlayamayabileceğini belirtin. Her şeyi açıklayabilecek konumda olmak zorunda değilsiniz.
· Sevecen, destek veren, istikrarlı bir ebeveyn olmaya çalışın.
· Fiziksel aktiviteye dayalı oyun ve egzersiz yapmalarını teşvik edin.
Kendiniz İçin Neler Yapabilirsiniz?
· Deprem sırasında ve yaşanan artçılar esnasında beynimiz adrenalin salgılamayı sürdürür. Bu ‘kaç ya da savaş’ tepkisi göstermemize ve sürekli olarak alarm halinde kalmamıza neden olur. Bu beklenen bir durumdur. Bu nedenle kaygınızın yükseldiği zamanlarda kendinize anlayış gösterin, sabredin ve zorlandığınız zamanlarda aşağıdaki kaygı giderici yollardan bazılarını deneyin. Kaygınızın arttığı, kendinizi tetikte hissettiğiniz durumlarda yavaş ve ölçülü nefes alıp vermek sizi biraz rahatlatacaktır.
· Sosyal destek kaynaklarınıza ulaşmaya çalışın. Paylaşma ihtiyacınızı giderin.
· Aileniz, arkadaşlarınız, komşularınız ve iş arkadaşlarınızla duygularınız ve düşünceleriniz üzerine konuşmaktan çekinmeyin.
· Kişisel ihtiyaçlarınız, aileniz ve işiniz arasında denge gözetmeye gayret edin. Kendinizi dinleyin ve her zaman ‘evet’ demek zorunda olmadığınızı bilin.
· Dengeli beslenin. Düzenli beslenmek stresle başa çıkmanızı kolaylaştırır.
· Fiziksel olarak aktif olmaya gayret edin.
· Kaygılarınızı azaltmak için kas gevşetme ve nefes egzersizlerinizi hayatınıza sokmaya çalışın.
· Hayatınıza küçük mücadeleler sokmaya gayret edin. Yeni şeyler üretmek, küçük şeyler başarmak size daha iyi hissettirir.
· Olumlu gelişmeleri gülerek yansıtın. Gülmek stresinizi azaltır.
· Kendinize karşı sabır ve anlayış gösterin. İşler şu anda iyi gitmese de bunun geçici olduğunu unutmayın.
Deprem Anında Yaşanan Kaygıyı Kontrol Edebilmek İçin Alınabilecek Önlemler
· Önceden belirleyeceğiniz yaşam alanında (mesela sağlam mobilyaların yanı) ailece vakit geçirebileceğiniz etkinlikler düzenleyebilirsiniz. Bu alanda yapılacak olan kitap okuma, oyun oynama gibi aile etkinlikleri, tabi ki depremi sevinçle karşılamanızı sağlamaz. Ancak yaşam alanının güvenli algılanmasına, olumlu yaşantılarla ilişkilendirilmesine ve kaygıların azalmasına yardımcı olur.
· Güncel deprem bölgelerinden birinde değilseniz dahi, belirli aralıklarla ev içi deprem tatbikatları yapabilirsiniz. Ailece güvenli bölgede çömelme, başı ve enseyi koruyacak şekilde kapanma hareketlerini tekrar ederek, hem deprem sırasında ne yapacağınızı pekiştirir hem de bu hareketlerin aile fertlerine daha az garip gözükmesine ve gerektiğinde uygulamaya konulmasında tereddüt edilmemesine olanak tanırsınız. Deprem anında ne yapacağınıza dair bilinmezliği ortadan kaldırmak, kaygılarınızın azalmasındaki en önemli faktörlerden biridir.
· Çocuklarınıza birbirinizden ayrı olduğunuz bir anda depreme yakalandığınız takdirde, en kısa süre içerisinde onlara ulaşacağınıza dair güven verin.
· Deprem sırasında aşırı bir heyecan yaşayacağınızdan ve doğru karar alamayacağınızdan korkuyorsanız, nefes egzersizleri konusunda kendinizi geliştirin ve gerektiğinde kaygılarınızı azaltmak için kullanın.
· Afet çantanızı hazır edin ve kolay erişilebilir bir yerde tutun.
Kaygı insanların farklı durumlara karşı geliştirmiş olduğu endişeleri ifade eder. Temelde deprem kaygısı diğer kaygılardan çok farklı değildir. Bu nedenle başa çıkma yollarının da yukarıda gördüklerinizden daha spesifik olabileceğini söyleyemeyiz. Yaşadığınız sorunun geçici endişelerden ibaret olduğunu düşünüyorsanız kaygıyı azaltması beklenen klasik teknikler size iyi gelecektir. Depreme karşı alınabilecek tüm önlemleri almak ve hazırlıkları tamamlayıp bir acil durum planı geliştirmek de bu kaygıyı azaltabilecek en önemli hususlardan biridir. Depreme dair ciddi bir korkunuz varsa ve bu durum artık hayata odaklanmanızı ciddi derecede zorlaştırıyorsa bunu yenmek için en iyisi profesyonel bir destek almak olabilir.
Sağlıklı ve güvenli günler dileriz.
Yararlandığımız kaynaklar:
