Madde bağımlılığı, ilaç niteliğine sahip bir maddenin beynin yapısını etkilemesi sebebiyle, bireylerin maddenin keyif veren etkisini sürdürmek ya da maddenin yokluğundan kaynaklanan rahatsızlık verici semptomlardan kaçınmak için devamlı ya da periyodik aralıklarla madde alma arzusuyla karakterize bir hastalıktır. Madde bağımlılığının bir hastalık olduğunu bilmek, madde kullanımı olan bireylerinin aile üyelerinin de madde kullanıcısını suçlama, ya da o kişiye karşı öfke duyma gibi olumsuzlukları düzenleyebilmesine yardımcı olacaktır.
Bağımlılık bir süreçtir ve bu süreç kullanılan bağımlılık yapıcı maddenin etki düzeyine göre hızlı bir şekilde gelişebilir.
Bağımlılığın erken evresi, erken dönem olarak adlandırılan bireylerin madde kullanımı sonrasında güçlü olumlu duygular yaşadığı ve bu olumlu duygular sebebiyle madde kullanma isteğinin ortaya çıktığı psikolojik süreç olarak adlandırılmaktadır.
Bağımlılığın geç evresinde ise, madde kullanımı sonucunda bireylerin beyin sisteminde birtakım değişiklikler olur ve bireyler maddenin yoksunluğu sebebiyle ortaya çıkan rahatsız edici belirtileri ortadan kaldırmak amacıyla madde kullanma davranışını gerçekleştirir. Bu süreç bağımlılığın fizyolojik süreci olarak da adlandırılmaktadır.
Bütün bu süreçlerin sonucunda bireyler kullandıkları maddeye karşı bağımlılık geliştirirler. Bağımlılık bir hastalık olduğu için tıbbi destek öncelikli olmak koşuluyla, sürecin bütüncül bir açıyla yürütülebilmesi için psikoterapi desteğinin de alınması önemlidir.
