top of page
  • Yazarın fotoğrafıikipsikolog

Stresle Baş Etmede Etkili ve Etkili Olmayan Stratejiler


#psikolog #ikipsikolog #onlineterapi
Oshawa, CA, 2022.

Stresli bir durum karşısında rahatlamak için uygulamaya meyilli olduğumuz bazı baş etme stratejileri uyguladıktan sonra daha da kötü hissetmemize sebep olurken bazı sağlıklı baş etme yolları işlevsel bir şekilde daha iyi hissetmemize yardımcı olur. Amerikan Psikologlar Derneği’ne göre stresle baş etmek için uygulanan ve etkili olan stratejiler;

  • Egzersiz yapmak

  • Dua etmek

  • Farkındalık egzersizleri yapmak

  • Aile ve arkadaşlarla zaman geçirmek

  • Doğada vakit geçirmek

  • Yürüyüş yapmak olarak ifade edilmiştir.


Etkili olmayan stratejiler ise;

  • Kumar ya da şans oyunları oynamak

  • Alışveriş yapmak

  • Sigara içmek

  • İçki içmek

  • Video oyunları oynamak

  • İnternette vakit geçirmek

  • İki saatten daha fazla süreyle film ya da video tüketmek olarak belirtilmiştir.


Peki bu işe yarayan stratejilerle işe yaramayan stratejiler arasındaki temel fark nedir?

İşe yaramayan stratejiler dopamin salınımı yoluyla beynimize bir ödülün geleceğini vaat eder. Ancak bu stratejilerin uygulanmasının ardından gerçekten daha iyi hissetmek için ihtiyaç duyduğumuz serotonin, GABA ve oksitosin’in salınımında herhangi bir değişim gerçekleşmez. Çünkü, uyguladığımız strateji, içinde bulunduğumuz stresli durumu yatıştıracak niteliklere sahip değildir.

Diğer yandan işe yarayan stratejilerde bir ödül vaadi yerine duygu durumunun iyileşmesi ve iyilik halinin artması, rahatlama durumu mevcuttur. Bu, işe yarayan stratejilerin serotonin, GABA ve oksitosin salınımını arttırmasıyla ilişkilidir. Aynı zamanda işe yarayan stratejiler stres karşısında verdiğimiz savaş-kaç tepsinin düzenlenmesini sağlamaktadır. Örneğin, dua ettiğinizde, nefes egzersizleri yaptığınızda kalp atışınız normal seviyeye düşer ve rahatlık duygusu hissedersiniz.

Bu nedenle, keyfimiz yerindeyken zevk aldığımız ve ödülle ilişkilendirdiğimiz bazı davranışları ve stratejileri, stresle karşılaştığımızda aynı şekilde uygulamanın bize yardımcı olamayabileceğini fark etmek (ve hatta bağımlılıkla sonuçlanabileceğini bilmek) ve bize güvende ve sakin hissettirecek başa çıkma yöntemlerine yönelmek, birçok durumda daha fazla yardımcı olabilir.


Uzm. Psk. Duygu ÇANKAYA ÇADIRCIOĞLU


Kaynak

https://www.apa.org/monitor/2015/12/pc

Son Yazılarımız

bottom of page